- Szara reneta – królowa szarlotek
Szara reneta to stara odmiana jabłoni, której owoce mają szarawo-zielonkawą, ordzawioną skórkę i twardy, kwaskowy miąższ. Odmiana ponoć wywodzi się z Francji, na co wskazywać ma jej „królewska” nazwa „reinette”. W Polsce reneta była uprawiana już w XIX wieku. Największą zaletą renet są ich kulinarne właściwości. Jabłka te doskonale nadają się do surówek i sałatek, jednak pełnię winnego smaku ujawniają w szarlotkach. Nadzienie przygotowane z przesmażonych z cukrem i doprawionych korzeniami szarych renet to poezja smaku. Twarde jabłka pod wpływem temperatury miękną, by szybko zamienić się w aromatyczne, owocowe nadzienie – doskonałe do placków, szarlotek czy naleśników. Szara reneta to stara odmiana jabłoni wywodząca się najprawdopodobniej z Francji. Stamtąd również wywodzi się nazwa tej jabłoni. Reinette z francuskiego oznacza “pochodzenia królewskiego”. Z kolei łacińska nazwa malus domestica oznacza tyle, co “jabłoń przydomowa”. Szara reneta nie jest jabłkiem pięknym. Skórka tego jabłka jest najczęściej silnie ordzawiona, zazwyczaj zielonkawa, szarawa, a czasem z czerwonym rumieńcem. W porównaniu z błyszczącymi i kuszącymi swymi intensywnymi kolorami innymi odmianami jabłek dostępnymi na sklepowych półkach, szara reneta niczym szczególnym się nie wyróżnia. Ale nie wszystko złoto, co się świeci. Bo szara reneta ma sporo innych zalet, których pozazdrościć jej mogą inne odmiany jabłoni. Owoce szarej renety doskonale nadają się do suszenia, na szarlotki, placki, do surówek i sałatek. Podczas pieczenia szara reneta odpowiednio doprawiona zamienia się w pyszne i aromatyczne nadzienie. A wszystko to za sprawą jej charakterystycznego winno – kwaskowatego smaku i aromatu oraz lekko korzennego posmaku. Miąższ jest dość twardy, średnio soczysty i zwięzły. Ale szara reneta ma też sporo innych zalet, które nie kończą się na jej specyficznym smaku i aromacie oraz zastosowaniu w kuchni. Nasze babki sporządzały z niej różne specyfiki i medykamenty, np. maść na trudno gojące się rany. Jabłko to ma sporo właściwości korzystnych dla naszego zdrowia. Szara reneta jedzona na surowo ze skórką leczy niektóre schorzenia. Dobrze działa przy awitaminozie, niedokrwistości i niektórych chorobach układu trawiennego. Posiada, zresztą jak większość jabłek, zwłaszcza odmian starych, sporo witaminy C i najwięcej ze wszystkich odmian antyocyjanów czyli barwników, które maja korzystny wpływ na układ krążenia, wzrok i pamięć. Wartość antyocyjanów dla szarej renety to 118, 71, a średnia wartość dla odmian starych (które ogólnie posiadają więcej wartości odżywczych od odmian nowych) to 75,10. W jabłkach odmian nowych jest ich już tylko 50,19. Jabłonie szarej renety kwitną w maju. Kwiaty są barwy białej, biało-różowej lub kremowej. W połowie października jabłka uzyskują najlepszy smak i aromat. Dają się przechowywać do wczesnej wiosny. Owoce są duże i twarde o kształcie baryłkowatym lub okrągłym i silnie ordzawionej skórce, która jest średniej grubości.
Wśród odmian prym wiedzie Złota Reneta ( zwana Królową Renet ), ale popularne są też Reneta Landsberska, Reneta Ananasowa, Reneta Baumana, Muszkatałowa czy Orleańska.
Szara reneta to stara odmiana jabłoni, która w Polsce uprawiana jest od XIX wieku. Teraz niestety coraz rzadsza, choć na szczęście obecnie coraz częściej powraca się do uprawy starych, sprawdzonych, długowiecznych i bardziej odpornych na szkodniki i choroby odmian jabłoni. Do łask zaczynają więc wracać dużych rozmiarów stare odmiany jabłoni, które dawniej rosły przy niemal każdej wiejskiej zagrodzie. Stare odmiany jabłoni, aby obficie owocować nie potrzebują silnego nawożenia. Mają intensywniejszy smak od odmian współczesnych oraz sporą dawkę witaminy C, w którą nie są już tak bogate odmiany nowe. Średnia wartość zawartości witaminy C dla odmian starych to 97,50 podczas gdy dla nowych tylko 26,52.
Ja zamiast pięknie wyglądających jabłek ze sklepowych półek, które, aby tak wyglądać często potrzebują silnego nawożenia nawozami sztucznymi , dużej ilości pestycydów i woskowania skórki, wolę nieco gorzej wyglądające jabłka, których smak pamiętam z dzieciństwa. Dziś coraz częściej tęskni się za jabłkami z sadów i ogrodów naszych dziadków, które smakowały zupełnie inaczej niż te z supermarketów. Czasem były nie tak okazałe, nie tak kolorowe, czasem z “robaczkiem “, ale wspaniale smakowały i były bogate w substancje odżywcze.
“Na ogrodzie” u mojej babci rosły Papierówka, Antonówki, Koksa, Jonatany i Cesarz Wilhelm zwany Renetą Czerwoną – same stare odmiany. Najbardziej tęsknię za smakiem Starkingów, których smak pamiętam do dziś, choć od lat takich jabłek już prawie nie ma. Jednolicie bordowe, podłużne o niesamowitym smaku i aromacie. Może kiedyś uda się jeszcze znaleźć takie jabłka!:)
