Ziele oregano zawiera do 1,2% olejku eterycznego o dość zmiennym składzie, który jest bogaty w fenole: karwakol oraz tymol. Ich ilość może sięgać 40%. Oprócz tego w olejku znajduje się octan geranylu, a także seskwiterpeny (w niewielkiej ilości). Ziele oregano zawiera również garbniki (ok 4%). Ponadto w jego składzie znajdziemy flawonoidy, do których należą:
- pochodne luteoliny, diosmetyny i apigeniny,
- fitosterole,
- związki żywicowe,
- substancje gorczycowe,
- sole mineralne.
Podlewać regularnie, jednak z wyczuciem, żeby nie przelać, ponieważ to prowadzi do gnicia rośliny. Ziemia powinna być stale wilgotna. Najlepiej sprawdzać to palcem, zagłębiając go w ziemi na około 1 centymetr. Dzięki temu będzie się wiedziało, czy sucha jest całość, czy tylko wierzchnia warstwa.
Dlaczego warto częściej używać oregano? To bardzo aromatyczna przyprawa, jednak nie wszyscy wiedzą o tym, że jest też silnym lekiem. Stosowali ją Hipokrates i Arystoteles. Medycyna naturalna wykorzystuje oregano od stuleci. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
Co to jest oregano? Czyli lebiodka pospolita, to jedna z najdłużej znanych i wykorzystywanych roślin leczniczych na świecie. Dla większości z nas to tylko przyprawa, niewiele wiemy natomiast o jej dobroczynnych właściwościach. Głównym jej składnikiem jest olejek tymolowy. Na uwagę zasługują też garbniki, flawonoidy (apigenina, luteolina), kwas kawowy i ursolowy, fitosterole. Lebiodka to roślina wieloletnia z rodziny jasnotowatych. W kuchni znalazła zastosowanie przede wszystkim jako przyprawa do dań włoskich, zwłaszcza pizzy i makaronów. Jest ponadto składnikiem płynów do płukania ust oraz do kąpieli.
Olejek tymolowy. W nim znajdują się tymol, karwakrol i seskwiterpeny. W starożytnym Egipcie tymol i karwakrol były stosowane przy mumifikacji ze względu na właściwości bakterio i grzybobójcze. Tymol jest wykorzystywany jako środek dezynfekujący. Natomiast karwakrol ma liczne właściwości farmakologiczne. Działa m.in. przeciwskurczowo, napotnie, moczopędnie i żółciopędnie. Pobudza ośrodki naczynioruchowe, niszczy bakterie ropne, ma właściwości przeciwbólowe i rozgrzewające. Dodatkowo przyspiesza oddychanie i działa przeciwrobaczo.
Witaminy w oregano. W oregano znajdziemy witaminy A, C, E, K i z grupy B. Przyprawa ta jest zwłaszcza bardzo dobrym źródłem witaminy C – ma jej 2,3 mg w 100 g. Działa ona uszczelniająco na naczynia krwionośne, zwiększa produkcję kolagenu i elastyny, odpowiada za prawidłowe gojenie się ran i mocne zęby. Witaminy z grupy B natomiast odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, witamina A – za dobry wzrok, witamina E jest naturalnym eliksirem młodości i płodności, a witamina K odgrywa ważną rolę w krzepliwości krwi. Witaminy A, E i C to ponadto silne przeciwutleniacze. Jeśli natomiast chodzi o pierwiastki, lebiodka zawiera żelazo, mangan, fosfor, selen, magnez, potas, cynk, wapń, bor.
Pomaga w cukrzycy typu 2. Potwierdzono to badaniami przeprowadzonymi na Uniwersytecie w Illinois. Z raportu, który trafił do specjalistycznego czasopisma “Journal of Agricultural and Food Chemistry” wynika, że oregano (a także majeranek i rozmaryn) blokuje enzymy DPP-4 oraz PTP1B, które pełnią ważną rolę w wydzielaniu insuliny. Badanie wykazało przy okazji, że to uprawiane w szklarni silniej wpływało na enzym DPP-4, natomiast to suszone – na PTP1B. Okazało się też, że oregano, majeranek i rozmaryn działają w podobny sposób jak leki podawane diabetykom w ich chorobie.
Zapotrzebowanie na błonnik. 100 g oregano w ponad 100 proc. pokrywa dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na błonnik, który pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. Przyczynia się m.in. do prawidłowej perystaltyki jelit i wyregulowania rytmu wypróżnień, obniżenia ciśnienia krwi, mniejszego wchłaniania “złego” cholesterolu i trójglicerydów, zmniejszenia uczucia głodu, obniżenia stężenia glukozy we krwi. Błonnik zapobiega nowotworom przewodu pokarmowego i pełni rolę prebiotyczną.
Działanie lebiodki. Błonnik i inne związki obecne w oregano dobroczynnie wpływają na układ trawienny. Lebiodka działa przeciwbiegunkowo, przeciwskurczowo, wiatropędnie, odtruwająco. Pomaga pozbyć się wzdęć i zaparć. Napar z oregano, zazwyczaj w połączeniu z innymi ziołami, w medycynie naturalnej stosowany jest w przypadku atonii jelit (chodzi o zanik lub zmniejszenie zdolności do skurczu mięśni) oraz w nadmiernej fermentacji jelit, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz w niedoczynności wątroby. W starożytności przyprawę tę uważano za najsilniejszą pochodzącą z natury odtrutkę.
Chroni przed rozwojem nowotworów. Wiemy już, że obecny w oregano błonnik zapobiega nowotworom przewodu pokarmowego. Ale na tym nie koniec. Obecne w tej przyprawie silne przeciwutleniacze również pełnią nieocenioną rolę w profilaktyce zdrowia – chronią nas przed atakiem wolnych rodników, przeciwdziałając przedwczesnemu starzeniu i rozwojowi groźnych chorób, w tym właśnie nowotworów. Uczeni z Long Island University w Nowym Jorku odkryli, że obecny w oregano karwakrol przyczynia się do zniszczenia komórek rakowych prostaty. Z kolei olejek z oregano jest źródłem naringiny, która również działa przeciwnowotworowo.
Działanie przeciwgrzybicze. Za działanie przeciwgrzybicze odpowiada przede wszystkim wspomniany karwakrol, który zapewnia prawidłowe działanie układu pokarmowego i odpornościowego. Grzybobójczo działa również tymol. Składniki oregano są też naturalnym orężem w walce z wirusami oraz bakteriami. Szczególnie skutecznie w walce z grzybami z gatunku Candida albican, pasożytami (m.in. ogoniastkiem jelitowym i świdrowcem amerykańskim), a także z bakteriami takimi jak E. Coli, Helicobacter pylori, Salmonella czy Listeria, działa olejek z oregano.
Zawiera kwas rozmarynowy. Lebiodka jest dobrym źródłem kwasu rozmarynowego, który znakomicie wpływa na zdrowie – już na przełomie lat 80. i 90. uznano go za naturalny czynnik przeciwzapalny pochodzenia roślinnego.
Działa też bakteriobójczo, przeciwwirusowo i przeciwdrobnoustrojowo. Kwas rozmarynowy to jednak przede wszystkim skuteczny przeciwutleniacz.
Pomaga w leczeniu astmy, zapobiega również zmianom miażdżycowym, zabezpiecza przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Wspomaga pracę układu oddechowego. Oregano działa rozkurczowo i wykrztuśnie, co od dawna wykorzystywane jest w przypadku przeziębień, astmy, zapalenia oskrzeli i zapalenia migdałków, a także w infekcjach zatok, gardła i jamy ustnej. Stosowanie go może pomóc na katar i kaszel. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych pomocny będzie olejek z oregano (który jest skuteczny w kuracjach odpornych nawet na antybiotyki) – należy stosować go według dawki podanej na opakowaniu; jej przekroczenie może nam bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Korzystne właściwości oregano. Jest jeszcze więcej korzystnych właściwości tej przyprawy, które zasługują na uwagę. Pobudza apetyt, pomaga w reumatyzmie, alergiach, zaburzeniach miesiączkowych, zespole jelita drażliwego, nerwicy żołądka, kamicy żółciowej. Jest zalecana na bezsenność, ogranicza skurcze mięśni. Olejek z oregano wykorzystuje się ponadto do płukania gardła, przygotowania wzmacniających kąpieli oraz w przypadku trudno gojących się ran skóry oraz świądu. Natomiast ze względu na obecność witamin z grupy B lebiodka działa uspokajająco, korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, poprawiając przy tym samopoczucie.
Uwaga !: nadmiar oregano może utrudnić przyswajanie żelaza i podrażnić żołądek.
Kalorie i wartości odżywcze
Zawartość w 100 g Zawartość w 1 g (1 łyżeczka, liście)
Wartość energetyczna – 265 kcal – 2,65 kcal
Białko – 9,00 g – 0,09 g
Węglowodany – 68,9 g – 0,69 g
Cukier – 4,09 g – 0,04 g
Błonnik – 42,5 g – 0,43 g
Tłuszcz – 4,28 g – 0,04 g
Tłuszcze nasycone – 1,55 g – 0,02 g
Tłuszcze jednonienasycone – 0,72 g – 0,01 g
Tłuszcze wielonienasycone – 1,37 g – 0,01 g
Cholesterol – 0 mg – 0 mg
Witamina C – 2,30 mg – 0,0
