Sałata lodowa, zwana także kruchą, to jeden z najpopularniejszych gatunków sałat na naszym stole. Ma wiele zalet. Można ją kupić przez cały rok, długo przechowywać w lodówce, kroić nożem. Smaczna jako samodzielne warzywo, doskonała w sałatkach, idealna do kanapek.
Pochodzenie sałaty lodowej
Sałata lodowa prawdopodobnie pochodzi jak większość sałat głowiastych z basenu Morza Śródziemnego. Swoją nazwę zawdzięcza kruchym liściom, które przy gryzieniu wydają dźwięk kojarzący się z łamaniem, pękaniem lodu. Obecnie sałata lodowa uprawiana jest na wszystkich kontynentach.
Właściwości sałaty lodowej
Sałata lodowa ma okrągłą główkę, która jest stosunkowo duża i ciężka. Ma dużo wody, dzięki czemu zachowuje swoją świeżość bardzo długo, z powodzeniem można ją trzymać w lodówce. Nawet po kilkunastu dniach przechowywania nie traci swoich wartości. Sałata lodowa jest jedynym rodzajem sałaty, którą można kroić nożem. Inne rodzaje tego sałat są bardzo delikatne i wymagają rwania na kawałki palcami.
Wartość odżywcza
Sałata lodowa ma niewiele kalorii. Pomaga zachować szczupłą sylwetkę, poprawiając trawienie. Sałata lodowa zawiera witaminy A, D, E, B9, kwas foliowy i beta-karoten. Jest dobrym źródłem wielu cennych składników odżywczych, takich jak żelazo, magnez, potas czy wapń. Obecny w niej jod poprawia przemianę materii. Do tego listki sałaty są bogate w anytyoksydanty, które skutecznie „rozprawiają się” z wolnymi rodnikami, a więc tym samym przeciwdziałają pojawianiu się pierwszych oznak starzenia. Sałata lodowa ma także dobroczynny wpływ na układ nerwowy i działa lekko uspokajająco.
Zastosowanie kulinarne
Liście sałaty lodowej są grube, pofałdowane, w smaku delikatne, czasem wręcz słodkie. Chrupiące i kruche liście sałaty lodowej nadają się prawie do każdej sałatki. Pokrojone liście to idealny dodatek do kanapek w typie sandwiczy, czyli składanych z dwóch warstw pieczywa.
Sałata masłowa, Sałata lodowa
Królową polskich warzywniaków i bazarów jest sałata masłowa o delikatnych, miękkich liściach i słodkawym smaku. Zawiera między innymi żelazo, błonnik, magnez oraz witaminę C i witaminy z grupy B. Trzeba pamiętać, że sałata masłowa jest wyjątkowo nietrwała i szybko traci kruchość oraz dobry smak. Jej równie popularną kuzynką jest sałata lodowa o jasnych, kruchych liściach. Można ją przechowywać znacznie dłużej, jednak jest o wiele uboższa w składniki odżywcze od odmiany masłowej.
Sałata — odmiany i właściwości
Czasy, w których monopol na polskich stołach wiodła sałata masłowa powoli się kończą, ponieważ coraz chętniej sięgamy po jej krewniaczki o znacznie bardziej zdecydowanym smaku i aromacie. Bukiet sałat jedzonych na co dzień warto urozmaicić nie tylko dla walorów kulinarnych, ale też zdrowotnych, ponieważ każda z nich kryje w sobie mnóstwo cennych składników odżywczych. Zielone liście są źródłem silnych przeciwutleniaczy, m.in. luteiny i zeaksantyny, chroniących przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Zawierają sporo witamin z grupy B, witaminy C, E, a także potas, żelazo, mangan, magnez oraz kwasy organiczne, dzięki czemu m.in. wzmacniają system nerwowy, poprawiają trawienie i odkwaszają organizm. Sałata jest również najbogatszym źródłem kwasu foliowego spośród wszystkich warzyw, a dzięki dużej zawartości błonnika zmniejsza przyswajanie cukrów i tłuszczów. Zielone liście sprzyjają utrzymaniu zgrabnej sylwetki także za sprawą wyjątkowo niskiej kaloryczności. Przykładowo, 100 g popularnej sałaty masłowej, czyli około 10 listków, zawiera zaledwie 15 kcal. Najwięcej wartości odżywczych mają sałaty ciemne i mocno wybarwione na zielono, czerwono lub brązowo, jednak trzeba pamiętać, by jeść je świeże, ponieważ więdnąc, tracą witaminy i minerały.
Sałata karbowana, sałata rzymska
Bardzo efektownie prezentuje się sałata karbowana, czyli Lollo z charakterystycznymi, strzępionymi listkami. Ma delikatny, lekko orzechowy smak i przetrwa w lodówce nawet przez tydzień. W sklepach znajdziemy ją również w odmianie bordowej. Do diety warto włączyć także sałatę rzymską o mięsistych, podłużnych liściach sięgających nawet 40 cm długości. Już 100 g zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę A. Dzięki wysokiej zawartości chromu hamuje apetyt na słodkości. Sałata rzymska jest także bardzo trwała, co sprawia, że możemy cieszyć się jej smakiem na dłużej.
Rukola, Roszponka
Coraz większym uznaniem na polskich stołach cieszy się rukola w formie podłużnych, strzępionych listków w barwie ciemnej zieleni. Ma zdecydowany, ostry smak z domieszką goryczy. Jej listki zawierają mnóstwo jodu i kwasu foliowego, a także najwięcej wapnia spośród wszystkich sałat. Jej drobnolistną krewniaczką jest roszponka. Ma miękkie, zielone listki, które zawierają więcej potasu niż pomidory, a także żelazo i witaminy z grupy B. By pozostała świeża na dłużej, powinna być kupowana z korzeniami.
Cykoria
W zielonej rodzinie znajduje się też cykoria w formie zwartych kolb z żółto-białymi liśćmi. Zawiera m.in. inulinę, która może regulować poziom cholesterolu i wpływać na wchłanianie wapnia, jednak te wnioski wciąż czekają na ostateczne potwierdzenie.
Endywia kędzierzawa, Radiccio
W gotowych mieszankach możemy spotkać znacznie rzadziej spotykane odmiany, takie jak endywia kędzierzawa, znana również jako sałata fryzowana. Ma bardzo charakterystyczny i mocny smak z orzechową nutą, a jej liście zawierają sporo potasu. Częstym dodatkiem do sałatkowych miksów jest radicchio, czyli sałata z włoskim rodowodem, którą łatwo pomylić z czerwoną kapustą. Ma gorzkawy smak zbliżony do cykorii i dostarcza mnóstwo błonnika.
